Visueel spektakel in combinatie met een sterk verhaal in de musical ’40-45′. i ♥ theater.nl

Recensie : Martijn van Vuuren
Foto’s: Robin Swiers

In een nieuw theater, in het midden van het land, in een regio die historisch gezien een belangrijk rol heeft gespeeld in de Tweede Wereldoorlog, ging 21 september 2024 de Nederlandse versie van de musical 40-45 in premiere.

In 2018 ging in Vlaanderen deze Studio 100 productie voor het eerst in premiere. Nu, 6 jaar later, is het moment daar dat we ook in Nederland kunnen gaan genieten van deze buitengewone productie. Speciaal voor Nederland is het verhaal wat aangepast naar de Nederlandse situatie en speelt het zich niet af in Antwerpen, maar in Rotterdam.

Het verhaal begint op 6 mei 1945. In het Luxor Pallast zien we Emiel Zegers (Kees Boot) die ons meeneemt in het verhaal. Op de plek waar hij jarenlang alleen Duitse films mocht laten zien, kiest hij nu weer zelf wat hij wilt draaien.

In de scène die volgt keren we 5 jaar terug in de tijd en maken we kennis met de rest van de familie Zegers. De broers Dirk (Dorian Bindels) en Louis (Soy Kroon) en zijn vrouw Anna (Babette van Veen). Waar in het begin nog tijd is voor ontspanning samen met vriendinnen Marie (Niniane Everaert) en Leah (Gaia Aikman), komen langzamerhand de relaties op scherp te staan. Gedurende de voorstelling komen de twee onafscheidelijke broers lijnrecht tegenover elkaar te staan.

Op zich klinkt deze verhaallijn niet als een uniek concept. Ondanks dat het misschien een beetje flauw is om steeds de vergelijking te maken met de succesmusical ‘Soldaat van Oranje’, ontkom je er niet aan om de inspiratie terug te zien in de voorstelling. Alleen al het feit dat we in beide gevallen te maken hebben met een spektakel musical is onontkoombaar.

Het publiek neemt plaats op 8 verrijdbare tribunes die zich gedurende voorstelling verplaatsen over een speelvloer van 75 bij 75 meter. Aanvankelijk lijkt het een trucje die niet direct meerwaarde lijkt te hebben, maar al snel blijkt niets minder waar. De subtiel rijdende tribunes geven namelijk een ongekend filmisch effect aan de voorstelling. Het geeft het publiek de kans om als het waren in en uit te zoomen. Zeker op het hoogtepunt van de voorstelling als de broers letterlijk lijnrecht tegenover elkaar staan geeft het effect van de tribunes die om de spelers heen draaien een niet eerder vertoond effect in de theater.

De grootsheid van de speelvloer heeft echter ook een nadeel. Zeker voor het publiek achter op de tribunes zijn de afstanden tot de scenes soms erg groot. De kleine intieme scenes komen daardoor minder binnen door de grootsheid van de hal. Dit heeft zeker niet te maken met de kwaliteit van de cast. Zeker Soy Kroon en ‘zijn geliefde’ Gaia Aikman spelen en zingen de sterren van de hemel. De chemie tussen beide is ook prachtig om te zien. Ook Kees Boot en Sjoerd Pleijsier (meneer Leon) weten met hun overtuigende spel te raken. Dorian Bindels zet een krachtige, idealistische en naïeve Dirk neer. Babette van Veen overtuigd minder in haar spel. Zeker het moment dat moeder Anna moet zorgen voor een plottwist mist ze de overtuiging die dit cruciale moment van de voorstelling nodig heeft.

Het is regisseur Frank van Laecke en tekstschrijver Allard Blom gelukt een krachtig verhaal neer te zetten waarin je als publiek meegevoerd wordt in de levens van doodgewone gezinnen gedurende de oorlog. Het grote verhaal van de oorlog is zo geschreven dat je als publiek je kunt verplaatsen in de verschillende personages, standpunten en overtuigingen. Zeker het moment waarop het publiek ineens onderdeel is van een NSB bijeenkomst waarin Anton Mussert (Jasper Kerkhof) het publiek zeer overtuigend toespreek geeft je als publiek een erg ongemakkelijk gevoel. Compleet met vlaggen met hakenkruizen en NSB aanhangers voel je je echt even onderdeel van de wereldgeschiedenis en zet het de kijker aan het denken. Zeker in de huidige tijd waarin goed en kwaad weer steeds meer tegenover elkaar komen te staan is het goed dat dit soort verhalen verteld blijven worden. Laten we leren van de geschiedenis en voorkomen dat er ooit een musical ‘2025-2030’ gemaakt moet worden.