De Strijkkwartet Biënnale Amsterdam -het grootste strijkkwartet-festival ter wereld- presenteert de tweede editie van zaterdag 25 januari tot en met zaterdag 1 februari 2020 in het Muziekgebouw in Amsterdam. Het festival biedt acht dagen lang een ontdekkingstocht langs traditie én experiment; naar het vertrouwde en het onbekende van het strijkkwartet. Ontdek, deel en vier het strijkkwartet in meer dan 50 concerten, lezingen, talks en masterclass tijdens de Strijkkwartet Biënnale Amsterdam. In 2020 komen de strijkkwartetten uit negen landen met twee wereldpremières en vijf Nederlandse premières. In 2020 zijn de headliners onder andere: Artemis, Juilliard en Jerusalem Quartet. Het Calder Quartet en Borusan Quartet treden voor de eerste keer op in Nederland. De kaartverkoop is gestart.
TWEEDE EDITIE OP VELER VERZOEK IN 2020
Na het succes van de eerste editie (11.000 bezoeken) in 2018 komen in 2020 opnieuw meer dan 25 strijkkwartetten en publiek samen in het Muziekgebouw in Amsterdam op het grootste strijkkwartet-festival ter wereld.
STRIJKKWARTET BIENNALE AMSTERDAM: MEER DAN EEN FESTIVAL
De Strijkkwartet Biënnale Amsterdam is meer dan alleen een festival dat het strijkkwartet viert. Met iedere editie werkt het festival aan de verbreding van de horizon van het strijkkwartet; aan de modernisering van deze kunstvorm en aan het afbreken van het museale karakter van het strijkkwartet. Waar de eerste editie in het teken stond van het bestaan van het strijkkwartet bekendmaken en zorgen voor een wereldwijde focus op het genre, gaat deze tweede editie over het ontdekken van het strijkkwartet. Als liefhebber vanuit de canon kun je op onderzoek uit gaan naar de rafelrandjes van het genre en als nieuwe luisteraar ontdek je de wereld van het strijkkwartet.
NIEUWE PROGRAMMERING IN EEN HERKENBAAR JASJE
Het meest herkenbare aan het festival – naast de opvallende huisstijl – is de dag-structuur die terugkeert. De horizontale lijnen door de programmering hebben elk een eigen karakter en focus en bieden houvast om door de ruim 50 programma-onderdelen te navigeren.
Wakker worden met een Vroege Beethoven (9:30), persoonlijke verhalen uit het strijkkwartet tijdens een Coffee Talk, met Lex Bohlmeijer als gastheer, (10:15) en het proces van dichtbij meemaken in een Masterclass (11:30). In de middag de grenzen van de kunstvorm verkennen in de Extending String Quartet (14:15) en de mooiste, belangrijkste en bijzonderste stukken uit het repertoire tijdens de Selected by (17:00). En dan iedere avond de hoogtepunten van het festival: het avondconcert (20:15) en de Late Beethoven (22:30). Buiten de vaste structuur zijn er verschillende specials en een gratis randprogramma dat in de aanloop naar het festival bekend wordt gemaakt.
250 JAAR BEETHOVEN IN 2020
Overal zullen in 2020 Beethoven-cycli worden gepresenteerd in het kader van 250 jaar Beethoven. De Strijkkwartet Biënnale houdt het aandeel Beethoven deze editie daarom bewust bescheiden: geen Vroege Haydn, maar iedere ochtend een Vroege Beethoven (de opus 18-reeks). In de avond weer de Late Beethovens, grensoverschrijdende werken die al tweehonderd jaar actueel zijn. Met deze muziek herdefinieerde Beethoven de universele zeggingskracht van muziek. Reden voor de Strijkkwartet Biënnale om ze iedere editie terug te brengen – gespeeld door steeds nieuwe kwartetten.
BREDE LINE-UP & SPECIAL GUESTS
Veel nieuwe namen naast de grootheden uit het strijkkwartet – jongere kwartetten met een nieuwe kijk op het genre en programmeren en ook musici die volledig buiten het kwartet staan of er zelfs onbekend mee waren:
Artemis Quartett (DE) / Jerusalem Quartet (IL)/ Juilliard String Quartet (VS)/ Arditti Quartet (VK)/ Pavel Haas Quartet (CZ)/ Quatuor Danel (BE)/ Doric String Quartet (VK)/ Signum Quartet (DE)/ Calder Quartet (VS)/ Borusan Quartet (TR)/ Gerhard Quartet (ES)/ Alma Quartet (NL)/ Ruysdael Kwartet (NL)/ Ragazze Kwartet (NL)/ Dudok Kwartet (NL)
En: Benjamin Herman (saxofoon), Bram van Sambeek (fagot) / Brett Dean (altviool) / Niek de Groot (contrabas) / Claron McFadden (sopraan) / Calefax / Nederlands Kamerkoor.
OPDRACHTCOMPOSITIES, PREMIÈRES & BIJZONDERE PRODUCTIES
Er zijn verschillende manieren om het strijkkwartet in een nieuwe context te plaatsen. Door de verbinding te maken met andere kunstvormen, ensembles en toonaangevende instellingen, of door relevante musici en componisten (uit andere genres) hun visie op de kunstvorm te laten geven
Het festival kiest qua opdrachtcomposities bewust voor kwaliteit boven kwantiteit; geen overdaad aan premières maar een beperkt aantal substantiële en relevante werken, geschreven door opvallende componisten met eigen talen en diverse stijlen.
Zo klinken de tweede editie nieuwe en herontdekte werken van componisten uit Turkije, Australië, Zuid Afrika, Rusland, de Verenigde Staten, Nederland en Finland.
WERELDPREMIERES
Sebastian Fagerlund** Kwintet voor fagot en strijkkwartet door Bram van Sambeek en Signum Quartet
Joey Roukens** Strijkkwartet ‘What Remains’ door Dudok Kwartet
NEDERLANDSE PREMIERES
Kevin Volans* Nonet voor strijkkwartet en rietkwintet door Calefax en Signum Quartet
Lera Auerbach* ‘Gothia’ voor strijkkwartet en koor door Quatuor Danel en Nederlands Kamerkoor
Brett Dean* Strijkkwartet nr. 3 door Doric String Quartet
Ivy Priaulx Rainier*** Strijkkwartet (1939) door Signum Quartet
Philip Glass Quartet Satz door Alma Quartet
* In opdracht van Strijkkwartet Biënnale Amsterdam en eventuele co-commissioners
** Op initiatief van de Strijkkwartet Biënnale Amsterdam
*** Vermoedelijk de Nederlandse première
Een aantal highlights uit het brede programma van meer dan 50 evenementen:
ON THE NIGHT PLAIN
VRIJ 31 JAN, 20:15 – 00:00
Na één editie al een traditie: een grote productie op de vrijdagavond. In 2018 boog regisseuse Jorinde Keesmaat zich over het strijkkwartet en drie grootheden uit het repertoire: Beethoven, Sjostakovitsj en Britten. In 2020 zal het (post-)minimalisme van Reich, Pärt, Gorecki, Silvestrov, Dusapin en Riley worden verkend door het Calder Quartet, Signum Quartett en Arditti Quartet. De zaal krijgt een ongewone en intiemere opstelling en de regie van deze avond is in handen van Annechien Koerselman. Decor-ontwerp door Ascon de Nijs.
EXTENDING STRING QUARTET: BORUSAN QUARTET
WO 29 JAN, 14:15
Het Turkse Borusan Quartet is het meest vooraanstaande ensemble voor westerse klassieke muziek in Turkije. De vier musici ontmoetten elkaar bij het Borusan Orkest en hebben in 2005 besloten om een strijkkwartet te vormen. Als kwartet werken zij veel met (jonge) Turkse componisten samen en zetten zich in voor muziekeducatie in hun eigen land. Naar de Strijkkwartet Biënnale nemen ze een bijzondere gast mee: musicoloog en recensent Serhan Bali. Samen met hem presenteren zij een ‘Extending String Quartet’ programma waarin muziek van Turkse componisten door de eeuwen heen centraal staat.
ALMA QUARTET & BENJAMIN HERMAN – LATE BEETHOVEN & JAZZ
DO 30 JAN, 22:30
Het Alma Quartet, gevormd door vier leden van het Koninklijk Concertgebouw Orkest. Voor de Strijkkwartet Biënnale nemen zij een laat strijkkwartet van Beethoven als uitgangspunt en zoeken in de tijdloosheid en genre-overstijgende grootsheid van Beethoven’s muziek de aansluiting met jazz. Hiervoor gaan zij de samenwerking aan met Benjamin Herman, als saxofonist internationaal geroemd en in 2008 uitgeroepen tot best geklede man van Nederland.
SLOTCONCERT: SIGNUM QUARTET, BRAM VAN SAMBEEK & CALEFAX
ZA 1 FEB, 20:15
Een en al uitbundigheid is het slotconcert van de tweede Strijkkwartet Biënnale. Na een week vol strijkkwartet net even iets anders met het Signum Quartet, Bram van Sambeek op fagot en Calefax. Drie premières – twee net geschreven en één herontdekt – aaneengevlochten door Madrigalen van Gesualdo.
Het strijkkwartet van de Zuid-Afrikaanse Ivy Priaulx Rainier werd in de jaren ’30 als heel relevant beschouwd en was de eerste commerciële opname van het Amadeus Kwartet. Sebastian Fagerlund schreef eerder al een fagotconcert voor Bram van Sambeek en heeft zich nu gewaagd aan de zeldzame combinatie met strijkkwartet. Bewerkingen van Gesualdo’s Madrigalen vlechten deze combinatie van strijkers en blazers aan elkaar, die uiteindelijk samen komen in het nieuwe werk van Kevin Volans.
SALOME DANCES FOR PEACE – RUYSDAEL KWARTET
DO 30 JAN, 13:15 – 16:00
Drie keer langer dan Beethoven’s langste kwartet – Terry Riley’s magnum opus is groots in de grootste zin. Diep geworteld in de muziek van Riley zitten allerlei stijlen die voor een strijkkwartet totaal onbekend zijn. Het lukte Riley om deze stijlen samen te laten smelten tot een nieuwe klankwereld van o.a. jazz, Berbermuziek, blues en traditionele Indiase muziek. De reis – die twee uur duurt – wordt extra spectaculair door de toegevoegde beelden van videokunstenaar Tim McLoraine.
CONTRABASKWARTETTEN VAN ROSSINI EN HOFFMEISTER
ZO 26 JAN, 11:00
Het strijkkwartet heeft nu een vaste, gedefinieerde vorm, maar componisten hebben wel degelijk geëxperimenteerd met andere bezettingen. Rossini en Hoffmeister speelden allebei met de toevoeging van een contrabas. Rossini schreef voor twee violen, cello en contrabas; Hoffmeister voor viool, altviool, cello en contrabas. Contrabassist Niek de Groot duikt met leden van het Meta4 Quartet in deze ongewone strijkkwartetten.
NEDERLANDSE COMPONISTEN EN JONG TALENT CENTRAAL IN GRASS ROOTS
ZO 26 JAN, 13:00 – 16:30
Op de zondagmiddag staat de Grote Zaal in het teken van showcases: twee internationale strijkkwartetconcours-winnaars en twee jonge Nederlandse kwartetten presenteren zich dan op het podium. Naast hun kernrepertoire krijgen ze de opdracht mee om ook Nederlands werk te spelen. De Strijkkwartet Biënnale stelt een lijst van Nederlandse strijkkwartetten samen waar de jonge kwartetten uit kunnen kiezen. Onder andere werken van voormalig Componist des Vaderlands Willem Jeths en de huidige Componist des Vaderlands Mayke Nas staan op deze lijst.
FOTO: Ben Bonouvrier
