Recensie: Jessica Uijttewaal
Afgelopen maandag 28 januari koos “Op Hoop van Zegen” het ruime sop vanuit het Zaantheater in Zaandam. In een nieuwe bewerking en met gedeeltelijk nieuwe muziek voer de cast af voor een tour langs de Nederlandse theaters. De musical is gebaseerd op het toneelstuk van Herman Heijermans en vertelt het verhaal over een vissersdorp en de tweestrijd van de bewoners; de zee is hun brood, maar eist ook levens.
Het, letterlijk, eeuwenoude verhaal van “Op Hoop van Zegen” volgt vooral het gezin van Knier, die al eerder man en zonen aan de zee is verloren. Ook haar twee andere zoons, Geert en Barend, staat het zeemansleven te wachten. De reder van het dorp, Bos, en zijn boekhouder Kaps weten dat de bewoners van het dorp afhankelijk zijn van het geld dat de mannen op de vaart verdienen en gebruiken dit om te zorgen dat de rederij niet ten onder gaat. Ondanks dat het schip “De Hoop” nog niet voldoende gerepareerd is, laten ze haar toch te water gaan met een verzekering achter de hand, mocht de schuit en bemanning niet terugkeren.
Als Knier zien we Mariska van Kolck, ze zet een vrouw neer die zich berust heeft in haar lot als vissersvrouw. Het is voor haar niet meer dan vanzelfsprekend dat haar beide zoons ook gaan varen, al wil haar jongste, Barend, niet. Zijn oudere broer, die net uit de gevangenis komt, gaat samen met hem mee op De Hoop met het plan om bij terugkomst met zijn grote liefde Jo te trouwen. Gijs Stallinga geeft gestalte aan Geert en doet dat goed. Hij is acterend erg sterk en laat mooi de meerdere kanten van Geert zien, stoer en een grote mond, maar ook gevoelig als het om zijn naasten gaat. In de rol van jongere broer Barend zien we Robin Smits die flinke indruk maakt met zijn krachtige stem. Zodra hij zingt, trekt hij de aandacht naar zich toe en weet deze ook vast te houden. De samenzang met Bernice Havenaar als Clementine, de dochter van Reder Bos, is erg mooi. Beiden beschikken over een goede stem en zetten hun personage overtuigend neer, talent waar we vast meer van gaan horen.
Linda Verstraten tekent voor Jo, de verloofde van Geert. Linda bewijst wederom dat zij een fantastische zangeres en actrice is, ze beschikt over een erg prettige, heldere stem om naar te luisteren. De stukken waar zij samen met Gijs Stallinga in duet is, zorgen voor indrukwekkende momenten. Hun stemmen passen erg mooi samen.
Tegenover de vissersfamilies staan reder Bos en zijn boekhouder Kaps. Zij willen vooral dat de rederij blijft bestaan en geven daar meer om dan om de mensenlevens die het kan kosten. Bill van Dijk, als reder Bos, laat horen nog steeds over een krachtige stem te beschikken, fijn om hem in deze rol op het toneel te zien en te horen. Ook Rolf Koster, als Kaps, voldoet aan de verwachting en zet zijn rol prima neer. Joke de Kruijf staat in een dubbelrol op het toneel, twee tegenstrijdige rollen zelfs. Zo zien we haar als Mathilde, de vrouw van Bos, maar ook als vissersvrouw die haar man verloor. Ze doet dit erg goed en schakelt moeiteloos tussen beide vrouwen. Op een paar momenten mag zij even uitpakken en laten horen welk bereik haar stem nog altijd bezit.
Geen schip zonder boegbeeld, Melissa Groeneveld mocht in deze rol kruipen. Om te beginnen complimenten aan Arno Bremers voor het mooie kostuum. Erg mooi en creatief gedaan. De Hoop speelt een belangrijke rol in het verhaal en het kostuum voegt hier absoluut iets aan toe. Melissa zet de rol mooi neer, zowel op de achtergrond, als ook de aandacht opeisend waar nodig. Het arrangement ondersteunde haar niet altijd. In de hoogte was het soms iets te schel. Wat, naar mijn mening, erg jammer is, want in het wat lagere register is haar stem aangenaam en warm.
Tenslotte zien we in de cast nog Gina Bentvelsen en Stephan Mooijman. Stephans personage, Simon, weet dat De Hoop niet zeewaardig is. Hij waarschuwt de bemanning en dat kost hem uiteindelijk zijn baan. Stephan zet een wat oudere man neer dan hij zelf is en, waarschijnlijk met die reden, zet hij zijn stem wat doorleefder aan. Persoonlijk vind ik dat erg jammer, want zo komt zijn stem niet helemaal goed tot zijn recht. Op sommige momenten laat hij dit even los en is het nog meer genieten van zijn stem. Begrijp me niet verkeerd, op de andere momenten is het ook echt goed. Het is alleen, zoals ik het ervaren heb, zonde dat we niet meer zijn eigen stem hoorden, al snap ik zeker de keuze.
De cast van “Op Hoop van Zegen” presteert op niveau en is een sterk geheel. Dit komt goed tot uiting bij de stukken waar de gehele cast samen op het toneel staat. De samenzang zorgt voor de meest indrukwekkende momenten in de voorstelling. Op sommige momenten is de machteloosheid van de bemanning en de vissersvrouwen echt voelbaar in de zaal.
Alle ingrediënten lijken aanwezig, toch overtuigt de voorstelling niet geheel. Waar de eerste akte een mooi tempo heeft, lijkt de tweede akte een paar extra knopen nodig te hebben om echt te vlotten. De verhaallijn tussen reder Bos en Kaps met daartegenover Clementine, de dochter van Bos, loopt te lang door, waardoor de vaart uit de voorstelling zakt. Helaas komen de laatste monoloog van Kniertje en haar slotzang hierdoor niet meer zo binnen als ongetwijfeld de bedoeling is.
Verder miste het drama-effect bij het vergaan van De Hoop. Dit is toch waar het verhaal om draait en de impact op de levens is duidelijk, maar de letterlijke impact is niet aanwezig. Het helpt hierbij niet dat Geert en Barend op het moment suprême op de boeg van het schip staan, maar daar ook gewoon blijven staan en later stoeiend afgaan. Als je erover nadenkt, dan is te begrijpen dat de jongens voortleven in de gedachten van Knier, die hier ook op het toneel staat. Maar, ondanks dat het een bekend verhaal is, kan je er niet zomaar vanuit gaan dat het publiek het verhaal wel kent en weet dat De Hoop daar vergaat. Het had een flinkere impact gehad, wanneer het vergaan van het schip duidelijker was geweest. Verder zijn er wat kleine dingen die missen, zo is de verstaanbaarheid niet altijd even goed en is het bijvoorbeeld apart dat Barend geen krimp geeft, wanneer zijn moeder zo even twee oorbel ringen in zijn oorlel jast. De details maken soms dat het verhaal je niet helemaal meesleept zoals je zou willen.
Al met al is deze “Op Hoop van Zegen” een goede voorstelling die de moeite waard is, maar minder impact heeft dan verwacht. De cast presteert prima en de zang is goed, passend bij de mooie muziek. Vooral de stukken waar de gehele cast samen zingt, zorgen voor indrukwekkende momenten. Voldoende reden om komende tijd koers te zetten naar een theater in de buurt waar de cast van “Op Hoop van Zegen” aanmeert.
