Recensie: Mieke van der Raay
Op vrijdag 28 oktober 2022 ging de locatievoorstelling WORK is a four letter word van het Rotterdamse collectief “Teddy shouldn’t smoke in première”. WORK speelt in Rotterdam en Dordrecht in een verlaten kantoorpand. Choreograaf Marijke de Vos onderzoekt samen met dichter Daan Doesborgh en muzikant Bruno Ferro Xavier da Silva de vaak chaotische, uitputtende en ongezonde werksfeer van zzp’ers in de cultuursector.
Vrijwel alle kunstenaars in Nederland zijn zzp’er. De prestatie- en financiële druk ligt hoog, net als het aantal burn-outs. Veel passie voor je werk, in combinatie met veel concurrentie en weinig geld, is risicovol.
Het publiek zit tussen de spelers en wordt geregeld gevraagd om van plaats te wisselen, zodat je alles uit een verschillende perspectieven kan zien, iedereen heeft over alles een eigen mening, in de voorstelling laten ze alle kanten zien van de problemen. Zo voel je nog beter de chaotische, uitputtende en ongezonde werkomgeving van zzp’ers. Je ziet en voelt de consequenties van de alsmaar toenemende werkdruk, maar zie je ook hoe het misschien anders kan.
Bianca Casaburi danst met vol overgave, vol passie en tot een totale eclips van uitputting. Ze staat weer op, maar valt telkens ten prooi aan de uitputting. Het is de symboliek van de dagelijkse problemen als zzp-er. Veel ensembles van theater- en dansgezelschappen gaven performers, eenmaal aangenomen bij een voorstelling, een vast contract. Later werd dit minder en minder gedaan en moesten ze na drie contracten van een jaar, de WW in. Nu is het zo, dat veel van de spelers zzp’ers zijn. En door minder en minder subsidies en meer en meer dansers, acteurs enz. is er relatief minder werk. De gezelschappen zijn zo afhankelijk van subsidies en andere financiële bijdragen, dat ze amper hun hoofd boven water kunnen houden.
In de kale setting van een kantoorpand zitten dichter Daan Doesborgh, dansmaker Marijke de Vos en musicus Bruno Ferro Xavier da Silva in keurige pakken aan bureaus, terwijl een stagiaire (Aisha Thomas) koffie brengt en de vloer en overige oppervlakken schoonmaakt. Daan Doesborgh draagt een gedicht van Nietzsche op, zowel in het Duits als het Nederlands, speciaal voor de niet Duits sprekende mensen in het publiek. Hij geeft tekst en uitleg op een droogkomische manier, over het hoe en wat. Onderwijl horen we rauwe intensieve muziek, gemaakt door Bruno Ferro Xavier da Silva.
Er zaten veel lagen in de voorstelling; er werd gedanst, geacteerd en er was muziek. Maar toch waren er momenten dat ik iets miste, iets meer diepte, nog meer protest of uitleg. Sommige stukken duurden net iets te lang. Je kon deze momenten gebruiken om na te denken over wat je zat te zien, maar omdat de voorstelling maar een uur duurde was dit niet echt nodig. De muziek, dans en het spel waren van een hoge kwaliteit. Vier van de vijf spelers vielen op, hadden duidelijk een belangrijke rol. Wat de rol van Marijke de Vos, stoïcijns kijkend achter haar tafel was, is voor mij totaal onduidelijk.
De voorstelling zet je aan het denken over het wel en wee van zzp’ers in de entertainment sector.
Credits
Concept: Marijke de Vos, Daan Doesborgh
Choreografie: Marijke de Vos i.s.m. Bianca Casaburi
Tekst: Daan Doesborgh
Compositie: Bruno Ferro Xavier da Silva
Performers: Bianca Casaburi, Daan Doesborgh, Bruno Ferro Xavier da Silva, Dymphy Wammes, Aisha Thomas, Lyenne van Westenbrugge
Coaching: Ann Van den Broek
Kostuums: Annique Nahumury/Terror Kittens, Maud van de Luijtgaarden, Esther den Hartog
Techniek: Tim de Vries
Productie: Laura Holleman
Marketing en PR: Chabelle van der Pauw
Poster concept & design: Gerben Gerrit
Fotografie: Mihai Gui
Zakelijk: Hedi Legerstee
Producent: Stichting Teddy shouldn’t smoke
Meer informatie: https://www.teddysmoke.com/
