ndonesische muziek als inspiratie voor hét theatrale concert van 2023
Met het Oorkaan Ensemble
Zondag 12 februari 2023 beleeft “Gong en de vier neuzen” zijn première in Het Muziekgebouw aan ‘t IJ in Amsterdam. De regie is in handen van Yorick Stam. Dit theatrale concert met het Oorkaan Ensemble biedt een buitengewone visuele luisterbeleving voor de hele familie, waarbij iedere concertbezoeker wordt meegenomen in de kleurrijke wereld van Indonesische klanken en gamelan. Theatrale elementen, humor en prachtige muziek maken deze concertbeleving voor iedereen van 5 jaar en ouder aantrekkelijk. En “Language no Problem,” want de enige taal die er klinkt, is de muziek.
Banden met Indonesië
Met het kiezen van Indonesische muziek als uitgangspunt brengt Oorkaan wederom haar ambities in de praktijk om de westerse canon open te breken. “Gong en de vier neuzen” is de tweede productie met het Oorkaan Ensemble en is met deze reden tot stand gekomen door een veelzijdige samenwerking en uitwisseling met verschillende Indonesische en Indische kunstenaars. Kunstenaars die vanuit het hier en nu werken en het verhaal laten horen en zien dat verbonden is met Nederland en Indonesië. “Mensen die tonen wat ons bindt, maar ook wat ons (onder)scheidt.” Caecilia Thunnissen, artistiek directeur
Muziek en Makers
De voorstelling is ook het toneel voor twee wereldpremières: van Michele Mazzini van het Oorkaan Ensemble en van de in Nederland wonende Indonesische componist Sinta Wullur. Wullur slaat met haar werk een brug tussen oost en west. Dit blijkt ook uit de door haar ontworpen chromatische gamelan. De in Indonesië wonende componist Iwan Gunawan arrangeerde voor de unieke bezetting van het Oorkaan Ensemble een spannende compositie van zijn hand: Gembyangan is gebaseerd op het Gembyang concept in Sundanese gamelan. Op het programma staan tevens arrangementen van o.a. Pagodes van Claude Debussy en Ki Nartosabdo, wat weer hele andere perspectieven op de Indonesische klankwereld bieden.
Michele Mazzini’s ‘Due Nasi’ bestaat uit twee zeer verschillende delen: een lichtvoetig, sprankelend en snel deel, met invloeden van het gamelan stuk Subakastawa Pelog Nem. Deel twee is een haast groteske en ondeugende tegenhanger, een klein concerto voor o.a. bonangs, keukenspullen en prepared harp.
De kostuums zijn ontworpen door Loïs Brandsen, een modekunstenaar die vorig jaar is afgestudeerd aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Haar werk in het algemeen, maar ook specifiek voor “Gong en de vier neuzen”, onderzoekt en legt verbanden met haar Indonesische familie.
Veel advies en inspiratie is ook verkregen in de samenwerking met Lara Nuberg. Zij schrijft, spreekt en maakt (audio)verhalen over koloniale geschiedenis en identiteit en heeft haar inhoudelijke expertise niet alleen als klankbord voor het artistieke team ingezet, maar die ook een lezing gegeven aan het hele Oorkaanteam, om onze horizon te verbreden en kennis te verdiepen. Speciale aanduiding is ook op zijn plaats voor Gerindo Kartadinata, die trainingen pencak silat aan het Oorkaan Ensemble heeft gegeven.
“De wereld van muziek in Indonesië is haast oneindig. De oeroude gamelan is ongetwijfeld nog even betoverend als duizend jaar geleden. Dankzij de samenwerking met componisten als Sinta Wullur, Michele Mazzini en Iwan Gunawan heb ik kennis mogen maken met verschillende facetten van gamelan. De rituele Javaanse gamelan, Balinese optochtmuziek ‘baleganjur’ en ook ‘kecak’: monkey chant. Het werkt oneindig inspirerend. Bijvoorbeeld de interlocking techniek, waarbij de musici gelijktijdig verschillende melodieën spelen die “in elkaar grijpen” om zo een geheel te creëren dat de som der delen overstijgt, werkt ook goed voor theatraal spel. De personages, gebaseerd op de Panakawan narren, steken samen hun neus overal in. En het zijn nogal neuzen! Komische elementen gaan zo hand in hand met betoverende muziek, in een theatraal concert vol verrassingen voor jong en oud!” Yorick van Stam, regisseur
Oorkaan Ensemble
Harpiste Michela Zanoni, bajanist Robbrecht Van Cauwenberghe, slagwerker Veysel Dzhesur en klarinettist Michele Mazzini, vormen samen het Oorkaan Ensemble. Speciale vermelding is op zijn plaats voor Mazzini. Hij speelt ook in het Gamelan Orkest in het Gamelanhuis te Amsterdam en is een drijvende kracht achter deze voorstelling. Van het Fonds voor Podiumkunsten kreeg hij een compositie-opdracht om speciaal voor deze productie een compositie te schrijven.
De jonge topmusici van het Oorkaan Ensemble zijn opgeleid volgens de Oorkaan-methode tot theatraal uitvoerende musici. Zij spelen alle muziek uit het hoofd en zijn getraind in de fysieke acteerstijl die eigen is aan Oorkaan. Met het repertoire dat ze spelen dienen ze Oorkaans missie: zoveel mogelijk kleine en grote oren kennis laten maken met live uitgevoerde muziek en het openbreken van de canon met mondiale klassieke muziek.
Credits
regie Yorick Stam
musici Michela Zanoni, Robbrecht Van Cauwenberghe, Veysel Dzhesuren Michele Mazzini
decorontwerp Morgana Machado Marques
kostuumontwerp Loïs Brandsen
lichtontwerp Jeroen Oostenveld
inhoudelijk advies Lara Nuberg
workshop Javaanse Gamelan Michiel Niemantsverdriet, Wulan Dumatubun
training pencak silat Gerindo Kartadinata
educatiekit Esther Hulst
tourtechniek Jeroen Oostenveld
productieleiding Selma Hanzon-Keijzer
artistieke leiding Caecilia Thunnissen
Muziek “Gong en de vier neuzen”
Sinta Wullur (1958) – Si Empat (2022)
Michele Mazzini (1995) – Due Nasi – I. Primo Naso, II. Secondo Naso (2022)
Iwan Gunawan (1973) – Gembyangan (2011) (arr. voor Oorkaan Ensemble door Iwan Gunawan)
Claude Debussy (1862-1918) – Estampes, L.100, I. Pagodes (1903) (arr. Robbrecht Van Cauwenberghe)
Ki Nartosabdo (1925-1985) – Swara Suling (arr. Lars van der Meer / Oorkaan Ensemble)
Gesang Martohartono (1917-2010) – Bengawan Solo (1940) (arr. Filipus Wisnumurti Pranoto)
Na de première is de voorstelling in verschillende theaters in Nederland te zien.
