Elisabeth – van een sprookje naar de duistere waarheid.

Recensie: Martijn van Vuuren
Foto’s: Robin Swiers

Soms zit je in een theaterstoel, voel je hoe de lichten doven en weet je: dit wordt zo’n voorstelling die je bijblijft. De première van ‘Elisabeth’ in het Delamar Theater op 23 maart 2025 was precies zo’n moment. Een klassieker, opnieuw verteld. Geen kopie van wat we al kenden, maar een rauwe, intieme hervertelling die zich als een schaduw op je hart nestelt.  

Van droom naar duistere werkelijkheid

De musical ‘Elisabeth’, oorspronkelijk geschreven door Michael Kunze en Sylvester Levay, ging dertig jaar geleden in première in Wenen. Wat ooit begon als een ambitieus idee – het levensverhaal van de Oostenrijkse keizerin Sisi, gevangen tussen macht, verlangen en dood – groeide uit tot een internationaal succes. Oorspronkelijk wilden de makers de rol van Elisabeth al splitsen in een jonge en een oudere versie, maar Pia Douwes bewees destijds dat één actrice het hele spectrum aankon. Nu, drie decennia later, is het idee alsnog werkelijkheid geworden. En hoe.

Een jonge ster, een levende legende

Danique Dusée, vers afgestudeerd aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten, speelt de jonge Elisabeth. En wat een ontdekking is zij. Breekbaar en krachtig, speels en rebels. Ze vangt perfect de verwondering én de verwarring van een meisje dat zich los wil maken van een verstikkend keurslijf. Dat zij deze rol al op haar naam mag schrijven, zegt veel over haar talent. Haar stem is helder, haar spel oprecht. Ze “is” Elisabeth – vol verlangen naar vrijheid, en zonder besef van de prijs die dat zou eisen.

Die prijs wordt voelbaar in de vertolking van de oudere Elisabeth. Pia Douwes keert terug naar de rol die haar carrière vormde, maar speelt haar nu met een diepte die alleen de jaren kunnen brengen. Haar aanwezigheid is majestueus en breekbaar tegelijk. De zaal gaf haar een ovatie bij opkomst, nog voor ze één noot zong – een collectieve buiging van respect en herkenning. Douwes toont ons een Elisabeth die terugblikt, die lijdt, die weigert zich te onderwerpen. Haar stem is fragieler dan ooit, maar juist daardoor snijdt elk woord, elke noot, dwars door alles heen.

De dood heeft een gezicht

Milan van Waardenburg als de Dood is een triomf. Hij speelt geen karikatuur, maar een verleider, een spiegel, een kracht die je niet zomaar haat. Zijn verschijning is intens. Hij durft vilein te zijn, verleidelijk, ongrijpbaar. Zijn Dood is een figuur waar je tegen vecht en toch naar verlangt. Dat is knap. Zeer knap.

Lucheni: spotlicht op de moordenaar

De verrassing van de avond is William Spaaij als Luigi Lucheni. Als verteller – én moordenaar – is hij de cynicus die we nodig hebben om afstand te kunnen nemen van het drama. Maar zijn spel is zó doorleefd en direct, dat hij bijna sympathie opwekt. Regisseur Frank De Laecke geeft hem een centrale rol als observator van zijn tijd. En dat werkt. Lucheni laat ons zien hoe de geschiedenis geen feiten opsomt, maar verhalen vormt. Vervormt.  

Een hedendaags sprookje zonder glans

Wat deze versie van ‘Elisabeth’ zo uitzonderlijk maakt, is de rauwheid. Vergeet de beelden uit de films van Romy Schneider. Geen tiara’s, geen baljurken. Hier zien we een ensemble in schildersoveralls, getuigen van een tijd die zichzelf herschrijft. Ze zijn als een roddelpers, die verslag doet van een tijd vol hunkering, verlies en maatschappelijke druk. Het decor is sober. Duister. En juist daardoor zo krachtig.  

De moderne arrangementen brengen nieuwe energie in de muziek zonder het DNA van de originele composities te verliezen. Het voelt alsof het stuk ademt in deze tijd – zonder zichzelf te verloochenen. De worsteling van Elisabeth met rolpatronen, verwachtingen en haar eigen identiteit is verrassend actueel. In een wereld waar vrijheid en zelfbeschikking opnieuw onder druk staan, raakt haar verhaal ons recht in het hart.  

Tot slot

Albert Verlinde Theaterproducties heeft iets bijzonders neergezet. Een eigentijdse hervertelling die niets wil kopiëren, maar durft te kiezen voor confrontatie, verstilling en nuance. Met een cast die tot in de vezels voelt wat ze vertelt, en een regie die het verhaal opnieuw tot leven wekt.

Elisabeth anno 2025 is geen geschiedenisles, maar een zielsportret van een vrouw die zich wanhopig los probeert te maken van het lot dat anderen voor haar schreven.