Voor een 92-jarige, Joodse vrouw van wie ik veel ben gaan houden
Op het moment van schrijven zitten de try-outs van ‘Dansen met de vijand’ van Janke
Dekker Producties er net op.
Toen ik me ging voorbereiden op de rol van de jonge Roosje Glaser, bestelde ik met één
druk op de knop het boek ‘Tante Roosje’ van Paul Glaser, onlangs in een herziene versie
gelanceerd onder de titel ‘Dansen met de vijand’. Zo gemakkelijk. Met één klik besteld.
Het boek vertelt het ongelooflijke, waargebeurde verhaal van Roosje Glaser, verweven
met het verhaal van haar neef Paul Glaser in zijn zoektocht naar zijn familiegeschiedenis.
Niet veel later lag het boek op mijn deurmat. Diezelfde avond en aansluitende ochtend
heb ik het boek in één ruk uitgelezen.
Wat is goed en fout als je onder onmenselijke omstandigheden moet zien te overleven?
Roosje, een jonge danslerares, mijn leeftijd. Hield onvoorwaardelijk van het podium.
Kwam als Joodse – aangegeven door haar ex-echtgenoot – terecht in zeven
concentratiekampen. Ze gaf in de kampen dans -en etiquettelessen aan SS’ers, kreeg
relaties met SS’ers. Zo kon ze zich na al het onmenselijke in de kampen weer een klein
beetje mens voelen en overleefde uiteindelijk door een onstuitbare wilskracht.
Ik legde het boek weg, opende de gordijnen, de deuren, zette de koffiemachine aan, ging
in de deuropening naar het balkon zitten.
Zo vredig als die ochtend zich aandeed als een nieuw begin, zo verbluft zat ik met mijn
kopje koffie voor me uit te staren. Ik probeerde hetgeen ik gelezen had, ergens te
plaatsen, overzichtelijk te maken voor mezelf. Dat doen mensen graag: dingen kaderen.
Ik ook. Bleek verrekte moeilijk.
Later, na veel gezien en gelezen te hebben, had ik sterk de behoefte om erover te praten.
Een vriendin van me vertelde dat haar onderbuurvrouw hier misschien voor open stond.
Zo belde ik licht gespannen op een zaterdag aan bij de 92-jarige Joodse
onderbuurvrouw. Ze schoof de gordijntjes van haar raam opzij, bekeek me en deed
open.
‘Je ziet er niet uit alsof je een knuppel achter je rug hebt. Kan ik je helpen?’ luidde haar
openingszin.
Vijf minuten later zaten we tegenover elkaar. Twee uur later zaten we nog steeds zo en
was de dame nog aan het vertellen. Ze vertrouwde me haar hele verhaal toe. Ze sloot af
met de mededeling dat er nog zoveel meer te vertellen was. ‘Hier heb je een DVD waarop
ik alles vertel. Ik ben ooit geïnterviewd in het kader van de Tweede Wereldoorlog. Breng
het maar terug wanneer je tijd hebt. Geen haast.’
Toen ik binnenkwam kenden we elkaar nog niet en toen ik naar buiten stapte leek het
alsof ik al jaren bij deze mevrouw op bezoek kwam.
Anderhalve week later stond ik toch weer wat onwennig voor de deur met de bekeken
DVD en een bos bloemen. De dame deed open. Zei niks meer bij het zien van de bloemen.
Ik zei niks meer bij het zien van haar blik.
Helder
Heel overzichtelijk
Foto: Ruud Pos
Voor meer informatie: www.dansenmetdevijand.nl