401NederlandseOperas presenteert première Vestas Feuer van Beethoven op 10 juni 2022

401NederlandseOperas presenteert première Vestas Feuer van Beethoven op 10 juni 2022

401NederlandseOperas presenteert op vrijdag 10 juni 2022 de wereldpremière van Beethovens onbekende operatorso Vestas Feuer in de Hanzehof in Zutphen, tijdens het Beethoven Festival. Vestas Feuer is ontdekt door artistiek leider René Seghers van 401NederlandseOperas. Vestas Feuer – de eerste opera van Beethoven – is gecomponeerd op tekst van Emanuel Schikaneder, de librettist van Die Zauberflöte. Beethoven specialist Cees Nieuwenhuizen reconstrueerde een actuele 401NederlandseOperas uitvoeringseditie van Vestas Feuer die op 10 juni voor het eerst te horen zal zijn.Eind 2022/begin 2023 verschijnt het handboek over Nederlandse Opera’s in de Dato reeks van uitgeverij Lecturis, geschreven door René Seghers. 

Stichting 401NederlandseOperas 

Stichting 401NederlandseOperas reconstrueerde Vestas Feuer in relatie tot het handboek over Nederlandse opera’s van artistiek leider René Seghers. Het eerste deel van dat handboek omvat de periode 1600 tot en met het einde van de Franse tijd in 1814. De op een na laatste componist daarin is Ludwig van Beethoven. Het boek gaat namelijk uitvoerig in op de mogelijkheid dat hij in Zutphen 1772 is geboren in plaats van in Bonn. In algemene zin is de belangrijkste ontdekking wellicht dat Seghers een vrijwel onbekend operatorso van Beethoven ontdekte, van vóór Fidelio, getiteld Vestas Feuer. Dit werk is gecomponeerd op tekst van Emanuel Schikaneder, de librettist van Die Zauberflöte.

Over Beethovens plaats in het 401NederlandseOperas handboek

René Seghers ontdekte het Vestas Feuer torso tijdens zijn speurtocht naar het verhaal rondom Beethovens vermeende Zutphense geboorte. Seghers: ‘Dat verhaal heeft een prominente plaats in het 401NederlandseOperas handboek Deel I, dat eind 2022 zal verschijnen in de DATO reeks van uitgeverij Lecturis. Ook Beethovens verhouding tot de Leidse baron Van Swieten komt in het boek aan de ordeVan Swieten componeerde zelf zes opera’s en nam als mecenas Mozart, Beethoven én Haydn onder zijn hoede. Nadat Beethoven zijn eerste symphonie aan Van Swieten opdroeg meldde zich in 1803 theaterdirecteur Emanuel Schikaneder, de eerste Papageno en producent-librettist van Die Zauberflöte. Hij gaf Beethoven de opdracht voor diens eerste opera, Vestas Feuer.’

Emanuel Schikaneder
Librettist en opdrachtgever van Beethovens eerste opera, Vestas Feuer
Het Vestas Feuer tekstboek bestond uit een Romeinse-oriëntaals intrigeverhaal vol spannende plotwendingen rondom een wrede keizer, gedwongen huwelijken, eerwraak, Vestaalse maagden, vuurspuwende tempelbeelden, ontsnappingen via de Tiber, enzovoorts. Eind 1803 was de eerste scène in klad gecomponeerd en stonden er meer dan 80 schetsen voor het vervolg op papier. Daarna kwam Joseph Sonnleithner met de de eerste scenes van Fidelio, waarop het Vestas Feuer torso in Beethovens beroemde schetsboeken verdween. 
            Omdat Schikaneder zijn nieuwe theater kort daarop verkocht, kreeg Beethoven zijn opdracht voor het componeren van een openingswerk terug. Seghers: ‘Gaandweg raakte ik in de ban van Beethovens vergeten opera en vond in Beethoven specialist Cees Nieuwenhuizen een zielsverwant voor het reconstrueren van een actuele 401NederlandseOperas uitvoeringseditie. De eerste scène was goed bewaard en vormde geen probleem, maar de schetsen bestonden uit onsamenhangende flarden muziek met los gekrabbelde stukjes tekst. Pas nadat ik in Wenen het oorspronkelijke tekstboek opspoorde vielen die schetsen een op een op twee volkomen onbekende nieuwe Beethoven opera-aria’s voor het vervolg van Vestas Feuer. Nieuwenhuizen heeft deze aria’s precies volgens Beethovens aanwijzingen geïnstrumenteerd. Zijn befaamde Beethoven-reconstructies zijn erkend door het Beethoven Haus Bonn en o.a. uitgevoerd door orkesten variërend van het Rotterdams Philharmonisch tot de  Wiener Symphoniker en solisten als Liza Ferschtman en Ronald Brautigam. 

Met voorstudies voor het duet Leonore-Florestan en een opening die op Die Walküre vooruitloopt is het Vestas Feuer-torso een verrassend werk. Beethovens muziek verschafte Schikaneders teksteen extra dimensie en slaat een brug tussen DieZauberflöte en Fidelio.

De ontdekking van Beethovens eerste opera, Vestas Feuer

Nadat Fidelio de operawereld veroverde raakte het Vestas Feuer torso vergeten, tot het in de jaren vijftig van de twintigste eeuw werd teruggevonden in Beethovens schetsboeken. Een uitgave uit 1954 laat Beethovens aanwijzingen voor de uitwerking van de instrumentatie net als zijn schetsen voor het vervolg buiten beschouwing. De nagelaten schetsen voor scenes 2 en 8 zijn nooit eerder onderzocht en vormen ook in absolute zin wereldpremières. René Seghers: ‘De laatste opera wereldpremières die er van Beethoven mogelijk zijn, want meer onbekende schetsen zijn er niet.’
            Hoewel Vestas Feuer als titel in selecte musicologische kring bekend is heeft vrijwel niemand daarbuiten er ooit van gehoord. Seghers: ‘Een operatorso van Beethoven van voor Fidelio op tekst van de librettist van Die Zauberflöte…. Ik kon mijn ogen niet geloven. Toen ik de muziek hoorde was ik verrast. Beethoven vond het een avonturenverhaaltje, maar de tekst inspireerde hem tot opmerkelijke melodieën, zoals het trio Nie war ich so froh wie Heute’. Inderdaad: hij heeft dit trio in Fidelio hergebruikt met een slechts licht gewijzigde tekst: ‘Nie ward es so hoch besungen’, een van zijn beroemdste melodieën! Van Vestaalse maagd naar ‘Retterin des Gatten sein’ blijkt muzikaal maar een kleine sprong.’
            De 80 nagelaten schetsen voor scènes twee tot en met acht betreffen Sericia’s grote aria ‘Ich flih zum heil’gen hain’ (sopraan) en Malo’s wraakaria ‘Hört Rache-Götter mir!’ (tenor). Cees Nieuwenhuizen vervaardigde hiervan voor 401NederlandseOperas een kritische uitvoeringseditie. Het solistenteam van sopranen Barbara Schilstra (Volivia), Jolien De Gendt (Sericia), Nemanja Milisevic (Porus), twee tenoren (namen volgen) treedt daarmee in de voetsporen van Beethoven vertolkers van het eerste uur als Anna Milder en Friedrich Demmer, de eerste Leonore en Florestan. Het Apollo Ensemble verzorgt het orkestrale deel en speelt na de pauze Beethovens ‘Egmont’.
            

Opname en doelstelling

Omdat er van 99% van de meer dan 400 vooroorlogse Nederlandse opera’s geen opnamen bestaan zouden geïnteresseerden na het lezen van het handboek nooit een noot van al die werken kunnen horen. Daarom is 401NederlandseOperas in 2015 begonnen met het organiseren van concerten waarin hoogtepunten uit allerhande Nederlandse opera’s worden uitgevoerd en opgenomen. De concertopnamen hebben het directe doel om gepubliceerd te worden in CD-uitgaven, downloads en in de boeken zelf. De Vestas Feuer-opname zal worden uitgegeven op de CD in het handboek dat eind 2022/begin 2023 in de DATO reeks van uitgeverij Lecturis zal verschijnen. Het betreffende hoofdstuk gaat uitvoerig in op de première, de reconstructie van het Vestas Feuer-torso en Beethovens vermeende Nederlandse geboorte.

Praktisch

BEETHOVEN: VESTAS FEUER (1803)
Stichting 401NederlandseOperas organiseert een productie van Beethovens onbekende operatorso Vestas Feuer in een reconstructie van Cees Nieuwenhuizen. 

Datum: vrijdag 10 Juni 2022

Locatie: Buitensociëteit De Hanzehof, Zutphen

Aanvang: 20.45

Tickets: www.hanzehof.nl

Directe link: https://beethoven-festival.nl

Meer informatie: https://www.401nederlandseoperas.nl

FOTO:©401NederlandseOperas

Share

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.